De aankondiging van de fusie van Tongeren en Borgloon kwam in het midden van de zomer van 2021 als een donderslag bij heldere hemel. N-VA Tongeren en N-VA Borgloon hebben zich altijd tegen deze fusie verzet. Er bestond immers geen enkel samenwerkingsverband tussen deze twee steden. Borgloon had een goede samenwerking binnen het kanton Borgloon, met bijhorende politiezone. Voor de eerstelijnszorg viel Borgloon onder Sint-Truiden. Deze fusie gaat gepaard met het opblazen van deze samenwerkingen en het hertekenen de politiezones en eerstelijnszones, met een grote bijkomende kost, om nog maar te zwijgen over de vraag of de veiligheid en hulpverlening voor de inwoners van gans Haspengouw wel kan gegarandeerd worden. Een hoge prijs voor de electorale ambities van een paar personen.

Een fusie kan maar slagen als alle betrokken partijen mee aan boord zijn: gemeentebesturen, administraties en de inwoners. In de aanloop naar de fusie hebben onze besturen de inwoners volledig genegeerd. Nochtans hebben de burgers hun bezorgdheden luid en duidelijk laten horen (grotere afstand tussen burger en bestuur, angst voor verminderde dienstverlening, centralisatie in Tongeren, verlies van de eigenheid), maar onze besturen voelden op geen enkel moment de noodzaak om uit te leggen hoe zij deze risico’s zouden vermijden. Het resultaat van het referendum in Tongeren werd zonder meer van tafel geveegd. Er was geen visie over hoe deze fusie zou kunnen werken, hoe en waar de diensten zouden functioneren en welke rol beide steden in deze fusie zouden spelen en hoe de 30(!) dorpen hun eigenheid konden bewaren. Enkel het riedeltje over belastingverlaging werd telkens opnieuw herhaald. Maar enkel niks voor niks. En alleen met een gezonde begroting kunnen de belastingen verlaagd worden (zie Financiën en Begroting).

Onze besturen hebben in de aanloop naar de fusie volledig gefaald. Dit toont aan dat ook op bestuurlijk niveau niet alle neuzen in dezelfde richting staan. Een succesvolle fusie start met een bestuur met een duidelijke visie waar alle partijen achter staan. In ons programma delen wij onze visie over de toekomstige organisatie maar ook over de manier van beleid voeren. Een grotere gemeente vraagt om een andere aanpak. Maar los daarvan is het ook hoog tijd voor een andere mentaliteit in het gemeentebestuur.

Terwijl het VVSG (Vlaamse Vereniging voor Steden en Gemeenten) pleit voor een beleid dat burgers meer actief betrekt en zelfs delegerend is, terwijl onze bevolking steeds hoger opgeleid is en werkt in bedrijven waar ook steeds meer met zelfsturende teams gewerkt wordt, blijft ons bestuur vasthouden aan een ouderwets top-down beleid. Voorstellen van inwoners botsen telkens op een “njet”, naar adviesraden wordt niet geluisterd. Burgers, verenigingen en handelaars worden voor een voldongen feit geplaatst. Sportverenigingen zijn van de ene dag op de andere dakloos, handelaars zien hun inkomsten slinken, burgers voelen zich niet meer thuis in hun gemeente.

Je oogst wat je zaait. Slechts 20% van de Tongenaren en Lonenaren heeft vertrouwen in het gemeentebestuur. Onze handelscentra zijn op sterven na dood. Zonder auto geraak je nergens en buiten de toeristische fietspaden is fietsen levensgevaarlijk. Met 3 universiteiten op een boogscheut (Hasselt, Maastricht en Luik), kan Tongeren niet mee profiteren van de innoverende industrie die deze met zich meebrengen. Het bevolkingscijfer in Tongeren stagneert. Jonge mensen trekken weg omdat de gemeente te weinig te bieden heeft. Als we niet verder willen wegzakken, hebben we een bestuur nodig dat verder kijkt dan zijn neus lang is en zich niet met navelstaren bezig houdt.

De vraag die zich opdringt is: wie wordt beter van de beslissingen die dit bestuur neemt? Te veel beslissingen die genomen worden, zijn in het voordeel van een select groepje. De rest van de bevolking mag de gevolgen ondergaan. Een bestuurder die beslissingen neemt voor het algemeen belang en in samenspraak met de betrokken partijen, hoe moeilijk deze beslissingen soms ook zijn, heeft geen probleem om zijn beleid te verdedigen. Die verstopt zich niet. En dat is precies wat ons bestuur wel heeft gedaan.

Een bottom-up beleid: adviesraden en burgerbudgetten

N-VA wil de inspraak van betrokken partijen opnemen in de beleidsprocessen. Adviesraden worden betrokken bij ingrijpende beslissingen. Hun adviezen worden gehoord en formeel beantwoord.

Het gemeentebestuur zet een visie en doelstellingen uit (de wat) en via de administratie werkt zij samen met adviesraden en verenigingen die mee beslissen over hoe de doelstellingen worden gerealiseerd.

We geven hier een paar concrete voorbeelden van:

• We willen onze kerken blijven onderhouden door herbestemming. Tegelijk zijn we op zoek naar meer infrastructuur voor recreatieve sporten en willen we dat er in elk dorp een vorm van activiteit bestaat. Het herbestemmen van enkele kerken voor recreatieve sporten lijkt daarom een goed idee. De sportraad moet in dit geval betrokken worden om de kerken in te passen in het totale plaatje van sportinfrastructuur en bekijkt met de sportverenigingen welke sporten in aanmerking komen en hoe dit in de kerken kan gerealiseerd worden. Door het grotere plaatje te bekijken vermijd je dat de investering voor niks blijkt, als dit op maat van één vereniging gebeurt en deze achteraf afhaakt.
• Op gebied van toerisme is de doelstelling voor de volgende legislatuur om toerisme te bestendigen door toerisme het hele jaar door op peil te houden. Samen met de toeristische sector en de provincie wordt gekeken welke doelgroepen hiervoor worden aangesproken en wordt de toeristische kalender hierop afgestemd. Zo kan er bijvoorbeeld samen met de handelaarsverenigingen in Tongeren een kerstmarkt opgezet worden naar het voorbeeld van Valkenburg.

Tal van gemeenten rond ons maken al gebruik van burgerbudgetten: Wellen, Diepenbeek, Lanaken, Maasmechelen, Hasselt,... In de volgende legislatuur willen we het dorpsleven stimuleren met burgerbudgetten. Voor elk dorp wordt een bepaald budget (vb 5000 euro) voorzien en inwoners mogen zelf voorstellen waarvoor dit budget gebruikt wordt. Dit kan bijvoorbeeld gebruikt worden om speeltuigen te plaatsen, een tent aan te kopen voor dorpsfeesten, voor aanplantingen, een pleintje in te richten,... Samen met een bevoegde ambtenaar worden de voorstellen in een realiseerbaar project gegoten. Zijn er meerdere voorstellen, dan mogen de inwoners stemmen en het project met de meeste stemmen wordt gerealiseerd. De inwoners krijgen het geld en gaan hiermee zelf aan de slag.

Dienstverlening: meer en beter

• Loketdiensten blijven in de fusie in beide gemeenten beschikbaar. De openingsuren blijven behouden en er worden meer openingsuren voorzien buiten de reguliere werkuren. Het is ook niet meer verplicht om een afspraak te maken voor loketdiensten, bijvoorbeeld voor het aanvragen of afhalen van een paspoort. Een afspraak maken kan, maar ook zonder afspraak ben je opnieuw welkom.
• Afspraken met diensten, zoals bijvoorbeeld ruimtelijke ordening, kunnen nog steeds in beide administratieve centra doorgaan. Het bestuur volgt de burger en niet andersom.
• Zowel in Tongeren als in Borgloon blijft een recyclagepark.
• De aanvragen bij de technische dienst moeten beter opgevolgd worden en de aanvrager krijgt een bericht wanneer het probleem opgelost is.

Communicatie

• Via diverse kanalen worden de inwoners op de hoogte gehouden van de beslissingen die het gemeentebestuur neemt en over de vooruitgang van grote infrastructuurwerken: maandelijks informatiekrantje, website, sociale media. De informatie is duidelijk en in mensentaal.
• De verschillende diensten en de contactpersonen worden voorgesteld via de verschillende kanalen zodat de inwoners niet het gevoel hebben dat hun aanvraag in de anonimiteit terechtkomt. Dit verhoogt het gevoel van bereikbaarheid en nabijheid.
• Op regelmatige tijdstippen bezoeken gemeentebestuursleden en gemeenteraadsleden de dorpen en wijkhuizen om hun beleid toe te lichten en op vragen van inwoners te antwoorden.
• Het vragenhalfuurtje wordt opgenomen in het huisreglement van de gemeenteraad, zodat burgers rechtstreeks vragen mogen stellen aan het gemeentebestuur op de gemeenteraadszitting.